Có lẽ chưa bao giờ cụm từ “văn hóa ứng xử” lại được nhắc nhiều như ngày nay. Điều đó cho thấy tầm quan trọng của văn hóa ứng xử trong cuộc sống, dù ở thời kỳ nào hay bất kỳ nơi nào từ gia đình, cộng đồng đến “thế giới” của mạng xã hội (MXH) đều tác động và ảnh hưởng trực tiếp đến mỗi cá nhân. Mới đây, Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội nhằm xây dựng chuẩn mực đạo đức về hành vi ứng xử trên mạng xã hội, giáo dục ý thức, tạo thói quen tích cực trong các hành vi ứng xử của người dùng, góp phần xây dựng mạng an toàn, lành mạnh tại Việt Nam.
Đang xem: Bàn về văn hóa ứng xử trên mạng xã hội
Từ thực trạng đáng báo động
Hiện nay, MXH đang trở thành công cụ truyền thông, giải trí phổ biến. MXH đã xóa nhòa khoảng cách, giúp cộng đồng kết nối, gần gũi nhau hơn, tạo lan tỏa, truyền cảm hứng sâu rộng về những câu chuyện đẹp, cách sống đẹp. Vì vậy, không có gì khó hiểu khi MXH như facebook, zalo, twitter, instagram… được rất nhiều người lựa chọn sử dụng.
Theo số liệu thống kê năm 2020, tại Việt Nam, có khoảng 70% dân số sử dụng MXH và Việt Nam hiện đang đứng thứ 7 thế giới về số lượng người dùng MXH. Tuy nhiên, cùng những tiện ích vượt trội, MXH nảy sinh không ít vấn đề, với những biểu hiện lệch chuẩn, ứng xử thiếu văn hóa, văn minh hoặc dùng MXH để trục lợi, gây ra những tác động xấu tới nền tảng và những giá trị đạo đức, văn hóa của dân tộc.
Công an tỉnh Quảng Ninh ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 7,5 triệu đồng đối với anh N.Đ.G (bên trái), trú tại phường Hồng Hải (TP Hạ Long), về hành vi đưa thông tin, hình ảnh không đúng sự thật lên mạng xã hội vào tháng 2/2021. Ảnh: Công an tỉnh cung cấp
Còn tại Quảng Ninh, đặc biệt trong khoảng hơn một năm trở lại đây, từ khi dịch Covid-19 bùng phát, đã có không ít người dân trên địa bàn dùng mạng xã hội để đăng tải những thông tin, hình ảnh sai sự thật về dịch bệnh, gây hoang mang dư luận… Mặc dù, các vụ việc đăng tải thông tin không chính xác đều được các lực lượng chức năng của tỉnh nhanh chóng phát hiện và xử lý kịp thời, những người đăng tin sai sự thật đều phải chịu những hình thức xử phạt đích đáng, song những thông tin ấy vẫn tạo nên những ồn ào trong dư luận không đáng có.
Xem thêm: Làng Nghề Kiêu Kỵ Gia Lâm Hà Nội, Bán Đất Xã Kiêu Kỵ, Huyện Gia Lâm
Từ thực trạng trên cho thấy, văn hóa ứng xử trên MXH đã và đang bị chính người sử dụng coi nhẹ. MXH không gian vốn được coi là đời sống thứ hai gần gũi của chúng ta đang dần phơi bày những mảng màu đen tối từ việc người sử dụng MXH dùng nó lan truyền tin tức sai sự thật, để kích động, gây hấn, tẩy chay, xâm phạm đời sống riêng tư của nhau. Do đó, việc xây dựng văn hóa ứng xử trên mạng xã hội đang trở nên cấp thiết, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành, từ cơ quan quản lý nhà nước và cả mỗi người dân.
Xây dựng môi trường mạng lành mạnh
Bộ Quy tắc áp dụng cho 3 đối tượng gồm: Cơ quan nhà nước, cán bộ công chức, viên chức, người lao động trong cơ quan nhà nước sử dụng MXH; Tổ chức, cá nhân khác sử dụng MXH; Nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội tại Việt Nam. Theo đó, tổ chức, công dân phải tuân thủ 4 quy tắc ứng xử chung: Tôn trọng, tuân thủ pháp luật; Lành mạnh; An toàn, bảo mật thông tin; Trách nhiệm. Ngoài ra, mỗi nhóm đối tượng sử dụng mạng xã hội còn có một số quy tắc cụ thể khác cần áp dụng.
4 quy tắc ứng xử chung trong Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội. Ảnh: Theo vietnamnet.vn
Đồng chí Lê Quang Ngọc, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông, cho biết: Bộ Quy tắc ứng xử trên MXH do Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành là những quy định ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu, thiết thực giúp nâng cao nhận thức cho cộng đồng về việc ứng xử văn minh trên môi trường mạng, để trở thành những công dân số có trách nhiệm. Tuy mới chỉ là quy tắc, hướng dẫn, chưa có các chế tài xử phạt, áp dụng cụ thể song Bộ Quy tắc là bước đầu góp phần hình thành ý thức cho mỗi cá nhân tham gia MXH, dần tạo nên những chuẩn mực trong văn hóa ứng xử trên MXH, làm tiền đề để tiến tới xây dựng những quy định, chế tài cụ thể hơn, có tính khả thi hơn.
Xem thêm: Cảm Nhận Về Lễ Hội Tháp Bà Pônagar, Chờ Đón Khai Hội Tháp Bà
Việc ứng xử có văn hóa trong cuộc sống hằng ngày, đặc biệt là trên không gian mạng – nơi có khả năng kết nối và lan tỏa mạnh mẽ sẽ góp phần nuôi dưỡng, xây đắp cho con người những lý tưởng cao quý, những tư tưởng và tình cảm lớn, những phẩm chất cao đẹp để giúp cho con người vươn tới cái chân, thiện, mỹ, không ngừng hoàn thiện bản thân để xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ. Bộ Quy tắc ứng xử trên MXH sẽ là “viên gạch” đầu tiên để xây dựng một môi trường mạng lành mạnh, để ở đó, mỗi cá nhân có thái độ tích cực, ứng xử có văn hóa khi sử dụng MXH.